اعمال شب اول قبر
اولين شبي كه كسي از دنيا مي‌رود بدون شك بري خانواده و بازماندگان او از سخت‌ترين بوده و غم از دست دادن و فقدان وجود فرد در كنار آنها بسيار سنگين است. حال آن‌كه طبق اعتقادات ديني، اين شب براي متوفي نيز بسيار سخت خواهد بود. طبق روايات در مورد اعمال شب اول قبر پيامبر و ائمه اطهار نيز اشاراتي داشته‌اند و خواندن دعاها و سوره‌هايي از قرآن و انجام اعمالي را براي كاهش سختي‌هاي اين شب عنوان كرده‌اند. لحظه‌اي كه فرد را داخل قبر قرار مي‌دهند، به شب اول قبر معروف است و اين اعمال نيز براي همان زمان توصيه شده‌اند.
گروهي از اعمال شامل خواندن دعاها و سوره‌هايي است كه توسط بازماندگان براي شادي روح اموات هستند و گروهي ديگر اعمال خيري است كه مي‌توان براي كسي كه دستش از دنيا كوتاه شده انجام داد با اين نيت كه ثواب آنها به او برسد. در ادامه تعداي از اعمال و دعاها را بيان مي‌كنيم كه آيات و رواياتي نيز در تاييد آنها وجود دارند.
اعمال توصيه شده در شب اول قبر
خواندن نماز وحشت:
خواندن نماز شب اول قبر تأثير زيادي در كاهش فشار قبر متوفي دارد. در روايات توصيه شده در همان شبي كه ميت را دفن مي‌كنند براي او نماز لَيلَةُ الدفن بخوانند. كيفيت اين نماز كه در بين مردم به نماز وحشت مشهور است به دو شكل نقل شده كه مي‌توان هر دو را انجام داد:
دو ركعت نماز، در ركعت اول بعد از سوره حمد يكبار آية الكرسي و در ركعت دوم بعد از حمد، ۱۰ مرتبه سوره قدر خوانده مي‌شود و بعد از سلام نماز بگويند: «أللهُمَّ صَلِّ عَلي مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ وَ ابعَث ثَوابَها إلي قبرِ فلان» و به جاي كلمه فلان، اسم ميت را بگويند.
در ركعت اول بعد از حمد دو مرتبه سوره توحيد و در ركعت دوم بعد از حمد، ۱۰ بار سوره تكاثر بخواند و بعد از نماز چنين بگويد: «أللهُمَّ صَلِّ عَلي مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ وَ ابعَث ثَوابَها إلي قبرِ فلان» و به جاي كلمه فلان، اسم ميت را بگويند.
به جا آوردن نمازهاي قضا شده: توصيه شده كه بازماندگان متوفي نمازهاي قضاي او را بجا اورند و درصورتي كه خودشان امكان انجام آن را ندارند، از يك يا چند نفر بخواهند كه اين كار را انجام دهد.
صدقه دادن: از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نقل شده است: «مردگانتان را كه در قبرها آرميده اند از ياد نبريد. مردگان شما اميد احسان شما را دارند. مردگان شما زنداني هستند و به كارهاي نيك شما رغبت دارند. آنها خود، قدرت انجام كاري را ندارند، شما صدقه و دعائي به آنها هديه كنيد[1].»
طلب استغفار براي متوفي: از پيامبر (ص) روايت است كه: «هيچ هديه و هيچ تحفه‌اي به سوي ميت فرستاده نمي‌شود كه برتر از استغفار و طلب آمرزش باشد و اگر فرزند دارد استغفار او بهتر از هر شخص و كس ديگري است.»
دعاها و سوره‌هايي كه خوب است در شب اول قبر خوانده شود
براي شب اول قبر خواندن سوره‌هاي زير براي اموات سفارش شده است:
سوره قدر: توصيه شده كه 7 مرتبه سوره قدر بالاي سر ميت خوانده شود: حضرت امام رضا (عليه السلام) فرمودند: «هر كس قبر مؤمني را زيارت كند و در كنار آن هفت مرتبه إنّا انزلناه بخواند، خداوند او را با صاحب قبر مي آمرزد[2])،
سوره يس: براي مصونيت از فشارقبر خواندن سوره يس بسيار توصيه شده است.
سوره توحيد، سوره حمد، سوره الرحمن، احزاب، صافات
خواندن آيات تبارك: در فضيلت اين سوره امام باقر فرمودند سوره ملك سوره مانعه است و منجر به رفع عذاب قبر مي‌شود و در تورات نيز اين سوره براي اموات ذكر شده است. همچنين پيامبر اكرم فرمودند كه اين سوره نجات دهنده از عذاب قبر است.
خواندن آيه الكرسي: در روايتي از پيامبر اكرم (ص) آمده است هرگاه انسان با ايماني آيه الكرسي را بخواند و ثواب آن را به اهل قبور هديه كند، خداوند ثواب آن را داخل قبر هر مرده‌اي مي‌كند و به ازاي هر كدام از كلمات قرائت شده، ملكي مي‌آفريند كه براي اين شخص تا روز قيامت تسبيح خداوند را مي‌گويد.
خواندن زيارت عاشورا : گفته شده خواندن زيارت عاشورا و هديه ثوابش به روح ومزار ميت داراي آثار عجيبه‌اي است.
همچنين از كتاب دعوات قطب راوندي نقل شده است كه؛ هرگاه ميتي دفن شد، بر قبر او سه بار اين جمله را بخوانند، خداوند عذاب را از او تا روز دميده شدن صور برمي دارد، اللهم اني اسئلك بحق محمد و آل محمد ان لا تغذب هذا الميت.
يزدي، شيخ حسن بن علي، انوار الهداية، ص 115، چاپخانه نعمان، نجف.
مجلسي، محمدباقر ، بحار الأنوار، ج 82، ص 169، از منشورات چاپخانه اسلاميه، تهران.
برچسب: سنگ قبر،